Денес сите светски дискусии се сосредоточени на прашањето за глобализацијата. Се чини дека стариот свет се урива под дејство на доминантниот модел на современата западна цивилизација. Некои сметаат дека зацврстувањето на одделни локални култури е единствената надеж за да се опстане пред налетот на сеопштото порамнување. Други, пак, мислат дека за ниту една култура веќе нема иднина. Де факто, денес од низа причини превладуваат два јазика. Првиот е – англискиот, кој станува сеопшт, а од друга страна, интернетот и „виртуелната реалност“ стануваат своевиден нов универзален и силен јазик. Глобалната мрежа, предлагајќи можности за размена на информации меѓу оддалечени краеви на планетава, несомнено го восхитува разумот, но од друга страна, предлага и сомнителен идеал на комуницирање без реална средба, преку бестелесен контакт.

Дали човештвото ќе ги користи овие технологии како полезен инструмент, способен да помогне при средбата меѓу човечките личности, или сè ќе се сведе на „спиритуален“ живот во кој веќе никој нема да се грижи за човечкото општење?

Ова е предизвик за Црквата. Во ниту една прилика таа не се држела на страна од јазичните богатства собирани со векови. Навистина, доброто познавање на јазикот на оригиналните црковни текстови претставува услов од суштинска важност за сериозно богословско изучување. Но, во исто време, Црквата е должна да сведочи во нови и, можеби, непредвидени услови. Нејзиниот јазик не треба да наликува ниту на музејска изложба, ниту на древните археолошки наоѓалишта. Нејзините корени проникнуваат во далечното минато, но гранките мора да цутат и денес, и да го подготвуваат плодот за иднината.

Животот во светот никогаш не бил лесен. Насочувајќи го погледот во иднината, ние често доживуваме тревога, ако не и паника. На некого таа тревога може да му се допадне, но таа не смее да води до преовладувачко непријателско чувство спрема целиот свет. Задачата на христијанското сведоштво во светот, важна за секој христијанин, не смее да биде спуштена до агресивен говор насочен кон ближниот, повикувајќи го да се преобрати дури и на сметка на сопствената слобода. Ваквото авторитетно дејствување може да биде сфатено и како комерцијален маркетинг или идеолошки империјализам, но тоа безусловно не е христијанската позиција во однос на светот. Како што веќе спомнав, јазикот на Црквата мора да биде и да остане повик, а не принудување. Освен тоа, Црквата секогаш треба да биде подготвена за дијалог, но не и за монолог. Да се потсетиме на разговорот на Христос со Никодим, со Самарјанката и со другите луѓе. Далеку е од вистината тврдењето дека современите христијани ќе им останат верни на своите обврски ако откажат кротко да ги слушаат агонијата, болката и проблемите на современиот свет.

За таа цел, мора да го имаме на ум суштинскиот квалитет на јазикот на Црквата: тој не е бестелесен глас. Црквата се изразува себеси не само со вербални средства, туку истовремено и преку самото свое битие. Тука спаѓа не само тоа што Црквата го зборува, туку и тоа што таа е – живо тело, коешто дава нови одговори на новите проблеми.

Тука се поставуваат решавачките прашања. Вистина ли е дека телото на Црквата денес живее како тело? Навистина ли православните парохии реално живеат како заедници? Се раѓа ли и се враќа ли богословието во тие заедници? Расте ли богословието од заедничкото евхаристиско искуство или, во поголема мера, е резултат на индивидуални напори? Доаѓаат ли локалните православни парохии во контакт со современиот свет и го повикуваат ли да стане Тело Христово? Дали литургискиот живот во нашите парохии е насочен кон катехизација, кон утврдување на богословските критериуми и кон слобода на расудувањето? Тоа се само дел од прашањата коишто чекаат да бидат анализирани и одговорени.

Според зборовите на отец Георгиј Флоровски, православието во толкувањето на светоотечкото предание, повторно се открива како сила која победува, сила која го преродува и го зацврстува животот, а не само како тивко пристаниште за изморени и разочарани души – не само како крај, туку како почеток, почеток на подвигот и на творештвото, како „нова твар“.

Атанасиос Папатанасиу