Синоќа, во чест на преподобниот Старец Јосиф Исихаст се отслужи сеноќно бдение со Божествена Литургија во манастирот „Покров на Пресвета Богородица и свети Леонтиј“, Водоча. На бдението верниот народ се поклони пред моштите на преподобниот Јосиф, а на Литургијата се причести со Светите Христови Тајни.

***

Како да го одредиме степенот на духовниот развој на кој се наоѓаме

 

Во православниот духовен живот, како што веќе знаете, нема никаков простор за импровизација. Сѐ што не е во согласност со светото Предание е прелест.

Чистење на срцето од страстите, просветлување на умот и обожение се трите нивоа на духовниот развој кои светите Отци ги забележале во својот аскетско-исихастички подвиг и ни ги оставиле како живо Предание во Црквата. Аскетско-исихастичкото Предание е живо затоа што сѐ уште постојат духовни отци кои го пренесуваат на своите ученици; и Преданието е живо, уште повеќе, затоа што постојат ученици кои го примаат и го живеат преку својот духовен подвиг, по благодатта на Светиот Дух Господ. Преданието постои само ако има некој што го живее и го пренесува, заедно со некој што го прима и го живее.

Предуслов за правилен и непрелестен духовен живот е препознавањето на степенот на духовен развој на кој се наоѓаме и восогласувањето на нашиот живот и подвиг со истиот. Прашањето е како да го препознаеме степенот на духовниот развој на кој се наоѓаме? Најлесно преку молитвата: на првиот степен, кој се нарекува очистување, молитвата е само усна и умствена, односно оној што се моли може да ја изговара со устата и може да ја следи со својот ум. На вториот степен, кој се нарекува просветлување, умот веќе се наоѓа внатре во срцето и таму ја следи молитвата што се изговара со внатрешното слово. Разликата меѓу вториот и третиот степен е во тоа што на вториот степен монахот со напорот на својата волја го држи умот собран во срцето, а на третиот тоа го прави самата Божја енергија или благодат, која непрестајно го задржува умот молитвено во срцето.

Еве што вели светиот Старец Јосиф, возобновителот на светогорското монаштво од дваесеттиот век: „Практиката на умствената молитва е да се присилуваш себеси да ја кажуваш молитвата гласно и непрекинато. На почетокот настојувај брзо за да не стигне умот да состави помисла што расејува. Сосредоточи се само на зборовите ’Господи Исусе Христе, помилуј мe‘. По извесно време се свикнува и умот, така што сам ја кажува молитвата. Ќе се насладуваш како да имаш мед во својата уста. И секогаш постојано да ја изговараш молитвата [степен на очистување]. Кога умот ќе се навикне, кога ќе се насити и кога ќе ја научи, тогаш ја испраќа во срцето, бидејќи умот е хранител на душата, и сè добро или лошо што ќе види или ќе слушне го внесува во срцето – каде што се наоѓа центарот на духовните и на телесните сили на човекот, каде што е престолот на умот. Значи, оној што се моли го зауздува својот ум да не фантазира ништо, туку да внимава само на молитвените зборови; лесно дишејќи, со присилба на својата волја, го симнува во срцето и го држи внатре (како осуден во затвор) и ја кажува молитвата во ритам: ’Господи Исусе Христе, помилуј ме‘ [степен на просветлување]. Ова се случува сè додека благодатта не го осени и не почне да дејствува внатре во душата. Потоа следува созерцанието“ [степен на обожение][1].

Сето ова ви го кажав не за да го препознаваме степенот на духовниот раст на другите – особено не на нашиот духовен отец, туку за самите себе, и да се покаеме пред нашиот Господ.

Митрополит Струмички Наум